Nazwa kodowa Whistler) – wersja systemu operacyjnego Microsoft Windows z rodziny Windows NT (oparty na jądrze NT) firmy Microsoft, wydana 25 października 2001 roku. Jednocześnie w tym dniu wydano Windows Media Player dla Windows XP. Koniec wsparcia technicznego dla tego systemu operacyjnego nastąpił 8 kwietnia 2014], natomiast wersja POSReady 2009 była wspierana do 9 kwietnia 2019 roku.
Windows XP w wersji Home jest następcą systemu Windows Me, w wersji Professional jest następcą Windows 2000. Nazwa XP pochodzi od angielskiego słowa experience], czyli „doświadczenie” lub „doznanie”
System opiera się na kodzie NT z dodanym nowym interfejsem graficznym Luna zawierającym wiele nowości i usprawnień w stosunku do interfejsu użytego w poprzednich wersjach. Ponadto zawiera zintegrowaną zaporę sieciową. Zapora sieciowa obecna w Windows XP jest prostym filtrem pakietów, który jest domyślnie aktywny po zainstalowaniu systemu z dodatkiem Service Pack 2 lub nowszym (bez tego dodatku zapora jest aktywowana dopiero po skonfigurowaniu sieci).
System wyposażono w przeglądarkę Internet Explorer 6 lub Internet Explorer 7 w dodatku Service Pack 3 i odtwarzacz multimedialny Windows Media Player (wersja 8 w systemie bez dodatku Service Pack i z Service Pack 1 lub 9 z Service Pack 2 i Service Pack 3). Dodano także funkcję pulpitu zdalnego, dzięki któremu możliwa jest zdalna pomoc innemu użytkownikowi. Dodanie tych aplikacji do systemu pociągnęło za sobą dalsze oskarżenie w kierunku firmy Microsoft o praktyki monopolistyczne.